Musculoskeletale aandoeningen (MSA) is een verzamelnaam voor klachten ter hoogte van de musculoskeletale structuren. Hieronder vallen spieren, gewrichten, pezen, ligamenten en zenuwen.
De klachten kunnen zowel de bovenste en onderste ledematen als de romp, nek en het hoofd treffen. MSA ontstaan door een combinatie van verschillende factoren: biomechanische factoren (bv. slechte houding, een te zware last), omgevingsfactoren (bv. koude temperaturen, wind), psychosociale factoren (bv. stress, vermoeidheid), organisatorische factoren (bv. opgelegde werksnelheid, weinig pauzes) en persoonlijke factoren (bv. verzwakte rugspieren, grootte).
Zoals hierboven vermeld ontstaan MSA ter hoogte van de verschillende onderdelen van het musculoskeletale stelsel. Het grootste aantal klachten situeert zich in de rug, gevolgd door klachten in bovenste ledematen en onderste ledematen. Meer dan de helft van de werknemers met MSA hebben een combinatie van lichamelijke klachten. Typische voorbeelden van MSA zijn het stijve-nek syndroom (spieraandoening), carpaal tunnel syndroom (zenuwaandoening), hernia (aandoening tussenwervelschijf) en een tenniselleboog (peesaandoening met klachten aan buitenzijde van de elleboog).
MSA veroorzaken pijn en beperkingen bij de werknemer. Deze kunnen een sterke impact hebben op zowel persoonlijk als professioneel vlak. In de beginfase zal de werknemer pijn hebben en vermoeid zijn op het einde van de werkdag, maar zullen de klachten verdwijnen na de nachtrust. Na verloop van tijd zullen de klachten niet meer verdwijnen met een nachtje rust en zal de pijn aanhouden. Dit kan leiden tot korte afwezigheden. Op lange termijn wordt de pijn en de vermoeidheid chronisch en zullen zowel dagdagelijkse als werkactiviteiten (mogelijk langdurig) verstoord worden. De aandoeningen veroorzaken bijgevolg vaak werkverlet en efficiëntieverlies. Dit komt helaas vaak voor. In Vlaanderen heeft 24.13% van de werknemers (over alle sectoren heen) er last van.
Personen die fysiek risicovolle beroepsactiviteiten uitvoeren hebben een verhoogd risico op MSA. Dit risico kan verminderd worden door o.a. aanpassingen aan de werkplek, verlaging van de te tillen lasten, het inlassen van meer rustpauzes, … Een andere piste is echter ook het inzetten van draagbare technologie, meer zoals exoskeletten en slimme sensoren.